Ngay trong đêm 8/7, nhiều người dân đã tới hiện trường ông Abe bị bắn (gần nhà ga Yamato-Saidaiji ở thành phố Nara, tỉnh Nara, miền tây Nhật Bản) để bày tỏ sự tiếc thương cựu Thủ tướng. (Ảnh: Reuters)

Koichi Nakano, một nhà chính trị, nhà khoa học tại Đại học Sophia ở Tokyo giải thích: “Nhìn chung, tôi nghĩ bạn có thể nói rằng chính trị ở đây dựa trên nguyên tắc bất bạo động và những bất đồng có thể trở nên nóng hơn, nhưng chúng vẫn ở mức độ thể hiện bằng lời nói, ít nhất là cho đến nay”.

 Người dân cầu nguyện và đặt hoa tại hiện trường . (Ảnh: Reuters)

Dòng người xếp hàng chờ đặt hoa tại hiện trường. (Ảnh: Reuters) 

Dự kiến, lễ thắp nến tưởng nhớ ông Abe sẽ được tổ chức vào ngày 11/7 và tang lễ sẽ diễn ra trong ngày 12/7. (Ảnh: Reuters)

Một người đàn ông có họ Shimizu tại Kyoto cho biết: “Có thể bạo lực súng đạn là bình thường ở Mỹ nhưng khi chuyện này diễn ra ở Nhật Bản, tôi bị sốc”.

Một người phụ nữ bật khóc tại hiện trường nơi ông Abe ngã xuống, phía trước ga xe lửa ở Nara

Người dân cầu nguyện bên ngoài ga Yamato-Saidaiji, Nar

Nơi tưởng niệm tạm thời để người dân Nhật Bản gửi lời chia buồn sau vụ tấn công cựu Thủ tướng Abe (Ảnh: AP).

 Xe chở thi hài của cố Thủ tướng Abe về đến nhà của ông tại Tokyo, ngày 9/7. (Ảnh: Reuters) 

Vào khoảng 6h sáng 9/7, một xe tang đã đưa thi thể cựu Thủ tướng Abe Shinzo từ bệnh viện ở thành phố Nara, nơi ông được điều trị, trở về Tokyo. Trong ảnh: Nhiều người vây quanh xe chở thi thể ông Abe tại thành phố Nara (Ảnh: Reuters).

Xe tang chở thi hài cựu Thủ tướng Abe Shinzo về nhà riêng của ông ở Tokyo. (Nguồn: AFP)

Người dân tập trung gần tư gia cựu Thủ tướng Nhật Bản Aebe Shinzo ở Tokyo ngày 9.7. Ảnh: AFP

Vụ tấn công cựu Thủ tướng Abe Shinzo hôm 8/7 làm rúng động dư luận không chỉ ở Nhật Bản mà trên toàn thế giới. Các nhà lãnh đạo thế giới đồng loạt gửi lời chia buồn đến gia đình của ông Abe, chính phủ và nhân dân Nhật Bản (Ảnh: Reuters).

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã gửi thư chia buồn đến gia đình của ông Abe, trong đó gọi ông là một nhà lãnh đạo lỗi lạc. Tổng thống Hàn Quốc cũng chia buồn về sự ra đi của cựu Thủ tướng Abe, gọi ông là chính trị gia đáng kính (Ảnh: AP).

Cảnh sát đang điều tra lý lịch của nghi phạm 41 tuổi thất nghiệp này, bao gồm cả những tuyên bố rằng hắn ta từng phục vụ trong Lực lượng Phòng vệ Hàng hải.

Vụ ám sát ông Abe diễn ra trước cuộc bầu cử thượng viện vào Chủ nhật. Chiến dịch vận động đã được tiếp tục vào thứ Bảy khi các chính trị gia nói rằng họ quyết tâm duy trì nền dân chủ. “Chúng ta tuyệt đối không được dung thứ cho bạo lực trong bầu cử nhằm ngăn chặn người khác phát ngôn”, Thủ tướng Fumio Kishida nói với khoảng 600 người ủng hộ ở vùng Yamanashi, miền trung Nhật Bản, theo báo cáo của Yomiuri Shimbun.

Cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo đã dành nhiều nỗ lực công khai của mình trong những tháng cuối cùng trước vụ ám sát hôm 8/7 để vận động bảo vệ đất nước Đài Loan khỏi một cuộc xâm lược tiềm tàng của Trung Quốc. Điều này khiến Đảng Cộng sản hết sức phẫn nộ và thậm chí còn đe dọa một “cuộc tắm máu” nếu ông không dừng lại.

Cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo. (Ảnh: ShutterStock)

Ông Abe giữ chức thủ tướng trong một năm vào năm 2006, và một lần nữa từ năm 2012 – 2020, trở thành nhà lãnh đạo tại vị lâu nhất của đất nước trong vai trò đó. Ông từ chức vào năm 2020, với lý do phải chống chọi lâu dài với căn bệnh viêm loét đại tràng. Nhưng ông vẫn là một nhân vật nổi bật trong chính trường Nhật Bản và quốc tế trong suốt 2 năm sau khi từ chức lần thứ hai.

Ông Abe qua đời vào ngày 8/7 sau khi một sát thủ, được xác định là Yamagami Tetsuya, bắn hai phát súng bằng một khẩu súng ngắn tự chế. Báo chí Nhật Bản đưa tin, Yamagami đã thú nhận hành vi phạm tội nhưng khẳng định không có “mối thù chính trị” với cựu thủ tướng.

Ông Abe là nhà lãnh đạo lâu năm của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) bảo thủ. Đảng này trong nhiều năm đã ủng hộ Nhật Bản nâng cao vị thế của mình như một cường quốc quốc phòng, bao gồm cả khả năng thành lập quân đội. Nhật Bản không có lực lượng vũ trang – chỉ là “Lực lượng Phòng vệ” theo hiến pháp sau Thế chiến II.

Là một phần trong chiến dịch ủng hộ Nhật Bản nâng tầm lên thành một cường quốc quốc phòng, ông Abe ngày càng nhấn mạnh vào việc Trung Quốc xâm lược nước láng giềng Đài Loan sẽ là một “tình huống khẩn cấp” đối với Nhật Bản.

Dưới thời nhà độc tài cộng sản Tập Cận Bình, Trung Quốc ngày càng tỏ ra hiếu chiến với vấn đề Đài Loan, nhiều lần đe dọa xâm lược đảo quốc này. Bản thân ông Tập đã tuyên bố trong một bài phát biểu năm 2019, bất kỳ ai ủng hộ Đài Loan với tư cách là một quốc gia có chủ quyền đều sẽ bị “nghiền nát”.

Nhiều báo cáo vào tháng 11 cho thấy, cựu thủ tướng đang có kế hoạch đến thăm Đài Loan để bày tỏ sự ủng hộ trực tiếp. Một tháng sau, ông Abe công khai khẳng định: “Tình trạng khẩn cấp ở Đài Loan là tình trạng khẩn cấp của Nhật Bản”.  Đây cũng là nhận định ông thường xuyên lặp lại trong những tháng cuối cùng của cuộc đời mình. Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã đáp trả bằng cách hứa hẹn một cuộc tắm máu. phát ngôn viên Bộ Ngoại giao TQ Uông Văn Bân cảnh báo vào tháng 12/2021.

Ông Abe không hề để tâm đến lời cảnh báo. Cựu thủ tướng đã tổ chức một cuộc trò chuyện video với Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn vào tháng 3/2022, nhắc lại lời kêu gọi thế giới bảo vệ nền dân chủ trên hòn đảo.

“Năm ngoái, tại một cuộc hội thảo do một tổ chức tư vấn Đài Loan tổ chức, tôi đã nói rằng nếu Đài Loan gặp vấn đề, thì Nhật Bản cũng gặp vấn đề, và liên minh Nhật-Mỹ cũng có vấn đề,” ông Abe nói với bà Thái. “Tất nhiên, đây là một cách thể hiện ý thức cấp bách của riêng tôi, và bản thân tôi cũng ủng hộ khái niệm về một Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và cởi mở. Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương rộng lớn, nơi Đài Loan và Nhật Bản tọa lạc phải là một đại dương mà chúng ta có thể duy trì sự tự do và cởi mở.”

Ông Abe khẳng định trong một bài báo xuất bản hồi tháng 4, việc Nga tiến hành xâm lược Ukraine đã gióng lên lời cảnh báo Hoa Kỳ phải từ bỏ chính sách “mơ hồ chiến lược” với Đài Loan. 

Chính sách này bao gồm Washington không chính thức công nhận Đài Loan là một quốc gia, hoặc tham gia vào bất kỳ hiệp ước quân sự nào với họ, nhưng vẫn bán vũ khí cho Đài Loan và ám chỉ rằng Hoa Kỳ sẽ hỗ trợ đảo quốc trong trường hợp bị Trung Quốc xâm lược. 

Dù vậy, cả Trung Quốc và Đài Loan đều không có bất kỳ sự chắc chắn nào về việc Hoa Kỳ sẽ hành động ra sao tướcmột cuộc tấn công của Trung Quốc.

 https://www.youtube.com/watch?v=goDrtmkwwsA

總統與日本前首相安倍晉三視訊對談

Ông Abe nhấn mạnh: “Trước sự thay đổi tình hình kể từ khi chính sách mơ hồ chiến lược được thông qua, Hoa Kỳ nên đưa ra một tuyên bố dẫn đến tình trạng hiểu lầm hoặc có nhiều cách diễn giải [khác nhau]. Đã đến lúc Hoa Kỳ phải nói rõ rằng họ sẽ bảo vệ Đài Loan trước bất kỳ nỗ lực xâm lược nào của Trung Quốc.”

Ông Abe kết luận: “Thảm kịch nhân loại xảy ra với Ukraine đã dạy cho chúng ta một bài học cay đắng. Không còn chỗ cho sự nghi ngờ trong quyết tâm của chúng tôi liên quan đến Đài Loan, cũng như quyết tâm của chúng tôi trong việc bảo vệ tự do, dân chủ, nhân quyền và pháp quyền.”

Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã phản hồi tờ báo vào thời điểm đó thông qua một tuyên bố của đại sứ Trung Quốc tại Liberia là ông Ren Yisheng. Ông nói: “Vấn đề về Đài Loan hoàn toàn là chuyện riêng của Trung Quốc chứ không phải việc của Nhật Bản. Thật là nguy hiểm và vô ích đối với một số người ở Nhật Bản khi đặt Đài Loan và Ukraine vào cùng một tình huống, đồng thời kích động phải ‘đột phá’ trong quan hệ với Đài Loan.”

Gần một tháng trước khi qua đời, ông Abe một lần nữa bất chấp cảnh báo của Trung Quốc, đưa ra các nhận xét trong Hội nghị chuyên đề Axios Outlook khuyến khích các nước phương Tây, đặc biệt là Hoa Kỳ, “tạo ra một tình huống mà Trung Quốc sẽ từ bỏ mục tiêu quân sự chiếm Đài Loan”, Taiwan News cho hay.“Chúng ta không được đánh giá thấp hành vi của họ [Trung Quốc]. Bất kỳ hành vi xâm phạm nào đối với Đài Loan đều là xâm phạm Nhật Bản,” ông Abe nhắc lại.

Minh Ngọc (Theo Breitbart)